اجزای سرسیلندر خودرو: قلب تپنده موتور
سرسیلندر یکی از مهمترین اجزای موتور خودرو است که نقش حیاتی در عملکرد آن ایفا میکند. این قطعه به عنوان پوششی برای محفظه احتراق عمل کرده و اجزای مختلفی را در خود جای داده است که هر یک وظیفه خاصی را بر عهده دارند. در این مقاله به بررسی دقیق اجزای سرسیلندر و عملکرد آنها میپردازیم.
سرسیلندر چیست؟
سرسیلندر قطعهای فلزی است که به بلوک سیلندر پیچ میشود و محفظه احتراق را تشکیل میدهد. در واقع، جایی که مخلوط سوخت و هوا فشرده شده و مشتعل میشود، درون سرسیلندر قرار دارد. این قطعه از مواد بسیار مقاوم ساخته میشود تا در برابر حرارت و فشار زیاد داخل موتور مقاومت کند.

اجزای اصلی سرسیلندر
-
واشر سرسیلندر:
- این واشر بین سرسیلندر و بلوک سیلندر قرار میگیرد و از نشت روغن، آب و گازهای احتراق جلوگیری میکند.
- واشر سرسیلندر باید از مواد با کیفیت ساخته شود تا در برابر حرارت و فشار زیاد مقاومت کند.
-
سوپاپها:
- سوپاپهای ورودی و خروجی وظیفه کنترل جریان هوا و سوخت به داخل سیلندر و خروج گازهای حاصل از احتراق را بر عهده دارند.
- این سوپاپها توسط میلسوپاپ و فنر سوپاپ کنترل میشوند.
-
میلسوپاپ:
- میلسوپاپ قطعهای است که به سوپاپها متصل است و با چرخش خود باعث باز و بسته شدن آنها میشود.
- میلسوپاپ توسط تسمه تایم یا زنجیر تایم به میللنگ متصل است و با آن همزمان میچرخد.
-
فنر سوپاپ:
- فنر سوپاپ وظیفه بسته نگه داشتن سوپاپها را بر عهده دارد و از باز ماندن آنها در هنگام احتراق جلوگیری میکند.
-
صفحه تایپت:
- صفحه تایپت قطعهای است که بین میلسوپاپ و بازوی راکر قرار میگیرد و باعث انتقال نیرو از میلسوپاپ به سوپاپها میشود.
-
شمع یا کوئل:
- شمع یا کوئل وظیفه ایجاد جرقه برای احتراق مخلوط سوخت و هوا را بر عهده دارد.
- محل قرارگیری شمع در سرسیلندر به گونهای است که جرقه دقیقا در مرکز محفظه احتراق ایجاد شود.
-
کانالهای عبور آب و روغن:
- در داخل سرسیلندر کانالهایی وجود دارد که وظیفه گردش آب و روغن را بر عهده دارند.
- آب برای خنک کردن سرسیلندر و روغن برای روانکاری اجزای متحرک استفاده میشود.
سیت و گیت سرسیلندر: نگهبانان محفظه احتراق
سیت و گیت (یا گاید) دو قطعه بسیار مهم در سرسیلندر هستند که نقش کلیدی در آببندی و هدایت سوپاپها ایفا میکنند. این دو قطعه به همراه سوپاپها، مجموعه بسیار حساسی را تشکیل میدهند که عملکرد صحیح موتور به آن وابسته است.
سیت سوپاپ (Valve Seat)
- تعریف: سیت سوپاپ یک محفظه مخروطی شکل است که در سرسیلندر تعبیه شده و نوک سوپاپ در آن قرار میگیرد.
- وظیفه:
- ایجاد یک آببندی محکم بین سوپاپ و سرسیلندر برای جلوگیری از نشت گازهای احتراق به خارج از محفظه.
- تحمل فشار و حرارت بالای محفظه احتراق.
- هدایت حرارت سوپاپ به بدنه سرسیلندر.
- جنس: معمولاً از آلیاژهای مقاوم در برابر حرارت و سایش مانند چدن یا فولاد آلیاژی ساخته میشود.
گیت سوپاپ (Valve Guide)
- تعریف: گیت سوپاپ یک بوش فلزی است که در بدنه سرسیلندر تعبیه شده و ساقه سوپاپ در آن حرکت میکند.
- وظیفه:
- هدایت دقیق ساقه سوپاپ در هنگام باز و بسته شدن.
- کاهش اصطکاک بین ساقه سوپاپ و بدنه سرسیلندر.
- جلوگیری از حرکت جانبی سوپاپ.
- جنس: معمولاً از برنز یا فولاد آلیاژی ساخته میشود.
اهمیت سیت و گیت سوپاپ
- آببندی: اگر سیت یا گیت سوپاپ دچار مشکل شود، گازهای احتراق از کنار سوپاپ به بیرون نشت کرده و باعث کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت و آسیب به سایر قطعات موتور میشود.
- هدایت حرارت: سیت و گیت به خنک شدن سوپاپ کمک میکنند. در صورت خرابی این قطعات، سوپاپ بیش از حد گرم شده و ممکن است دچار سوختگی شود.
- کاهش اصطکاک: گیت سوپاپ با کاهش اصطکاک، باعث کاهش سایش ساقه سوپاپ و افزایش عمر مفید آن میشود.
خرابی سیت و گیت سوپاپ
- دلایل خرابی:
- سایش ناشی از کارکرد طولانی مدت
- حرارت بیش از حد
- خوردگی
- رسوبات کربنی
- علائم خرابی:
- کاهش قدرت موتور
- افزایش مصرف سوخت
- دود کردن موتور از اگزوز
- صدای غیرعادی از موتور
- نشت روغن یا آب از موتور
تعمیر سیت و گیت سوپاپ
در صورت خرابی سیت و گیت سوپاپ، معمولاً نیاز به تعویض آنها است. این کار نیاز به تخصص و تجهیزات خاصی دارد و بهتر است توسط یک مکانیک ماهر انجام شود.
نکته: برای جلوگیری از خرابی سیت و گیت سوپاپ، توصیه میشود به طور مرتب سطح روغن موتور را چک کنید، از آب رادیاتور خالص استفاده کنید و از موتور در دورهای بالا و به مدت طولانی کار نکشید.
عملکرد سرسیلندر
سرسیلندر نقش بسیار مهمی در عملکرد موتور خودرو ایفا میکند. این قطعه به عنوان پوششی برای محفظه احتراق عمل کرده و باعث میشود که مخلوط سوخت و هوا به طور کامل فشرده شده و مشتعل شود. همچنین، سرسیلندر وظیفه کنترل جریان هوا و سوخت به داخل سیلندر و خروج گازهای حاصل از احتراق را بر عهده دارد.
اهمیت نگهداری از سرسیلندر
سرسیلندر یکی از حساسترین اجزای موتور خودرو است و نیاز به مراقبت و نگهداری دارد. در صورت بروز مشکل در سرسیلندر، عملکرد موتور به شدت کاهش یافته و ممکن است به سایر اجزای موتور نیز آسیب برسد.
علائم خرابی سرسیلندر:
- کاهش قدرت موتور
- افزایش مصرف سوخت
- دود کردن موتور
- نشت آب یا روغن از موتور
- گرم شدن بیش از حد موتور
برای جلوگیری از خرابی سرسیلندر، توصیه میشود:
- به طور مرتب سطح روغن موتور را چک کنید.
- از آب رادیاتور خالص استفاده کنید.
- از موتور در دورهای بالا و به مدت طولانی کار نکشید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل در موتور، به سرعت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
نتیجهگیری
سرسیلندر یکی از مهمترین اجزای موتور خودرو است که نقش حیاتی در عملکرد آن ایفا میکند. شناخت اجزای سرسیلندر و عملکرد آنها به شما کمک میکند تا از موتور خود به خوبی مراقبت کنید و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.





